Specjalizacja psychologa działa podobnie jak ścieżka kształcenia lekarzy. Po studiach każdy psycholog ma wiedzę ogólną o tym, jak funkcjonuje człowiek. Czasem już na studiach (dzięki odpowiedniemu wyborowi staży czy dodatkowych kursów psychologowie wybierają kierunek swojej specjalizacji. Możliwości jest wiele. Warto dowiedzieć się na czym polega praca psychologa diagnosty? Kim jest psycholog dziecięcy? Czym właściwie zajmuje się seksuolog / seksuolożka? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań czekają na Was poniżej. Zachęcamy zatem do dalszej eksploracji tajników zawodów związanych ze zdrowiem psychicznym.
W poprzednim tygodniu przybliżyliśmy Wam najważniejsze informacje na temat tego, jakie kwalifikacje posiada psycholog / psycholożka, w jakich obszarach może pomóc, a także jakie korzyści płyną ze współpracy ze specjalistą_ką w formie online. Jeżeli jeszcze nie zapoznaliście się z tekstem na ten temat, odsyłamy Was tutaj (link). W dzisiejszym artykule zamierzamy temat ten zgłębić jeszcze bardziej. Przyjrzymy się uważnie wielu ważnym specjalizacjom, które mogą być realizowane przez psychologów na dalszym etapie edukacji.
Testy psychologiczne – na czym polegają i jakie rodzaje wyróżniamy?
Zanim przejdziemy do opisu konkretnych specjalizacji, chcemy jeszcze na chwilę wrócić do obszaru kompetencji zawodowych wszystkich psychologów. Mianowicie, każdy_a psycholog / psycholożka dysponuje uprawnieniami do przeprowadzania testów psychologicznych. Dzięki nim jest w stanie określić funkcjonowanie pacjenta w danym zakresie oraz szukać najbardziej adekwatnych form pomocy. Testy mają z reguły formę papierową, jednak rodzajów testów jest o wiele więcej. Istnieją również m.in. takie, które wymagają wykonania określonego ruchu, wskazania elementu lub interpretacji danego materiału. Psycholog / psycholożka posiada uprawnienia do całego spektrum testów z tego zakresu. Mogą być one wykorzystywane przy rozpoznawaniu takich jednostek jak:
- zaburzenia osobowości (m.in. w teście Minnesota Multiphasic Personality Inventory, MMPI-2);
- zaburzenia nerwicowe (np. w tzw. Kwestionariuszu objawowym “O”);
- zaburzenia ze spektrum autyzmu;
- zaburzenia koncentracji uwagi w postaci czy to ADHD czy ADD;
- zaburzenia afektywne;
- zaburzenie otępienne;
- zaburzenia odżywiania.
Przeprowadzony test i interpretacja wyniku umożliwia postawienie diagnozy lub sformułowanie zestawu zaleceń. Interpretacja wyników może być także podstawą do przekierowania do innego specjalisty_ki.
Specjalizacja psychologa – czym są?
Proces kształcenia psychologa / psycholożki, który pracuje z klientem bądź pacjentem, właściwie nie kończy się nigdy. W celu realizacji adekwatnego i zgodnego z aktualnym stanem wiedzy wsparcia, specjaliści powinni nieustannie poszerzać swoją wiedzę. Na przykład poprzez uczestnictwo w licznych szkoleniach, webinarach i kursach. Innym, bardziej zaawansowanym krokiem w poszerzaniu kompetencji i zdobywaniu nowych kwalifikacji jest udanie się na studia podyplomowe. Wiele uczelni wyższych oferuje całe spektrum kierunków, które mogą być realizowane po uzyskaniu tytułu magistra psychologii.
Ukończenie studiów podyplomowych z określonego, wąskiego obszaru związanego z pracą psychologa, wiąże się z otrzymaniem specjalizacji. Osoba, która ją posiada, dysponuje szeroką wiedzą i kompetencjami w danym obszarze. Umożliwia jej to pracę lub realizację zadań w miejscach związanych ściśle z określoną sferą psychologii.
Psycholog / psycholożka dziecięcy_a – co sprawia, że potrzebna jest jego / jej pomoc?
Zacznijmy od początku, od genezy naszego istnienia, a mianowicie – od dzieciństwa. Jest to taki okres w życiu, w którym szczególnie potrzebujemy troski i zaangażowania. Z reguły, tematem tym zajmują się – a przynajmniej powinni – opiekunowie. Są jednak sytuacje, w których ich opieka jest niewystarczająca, nieadekwatna lub po prostu występuje jej brak. Wiąże się to z doświadczanymi później przez dziecko trudnościami na tle psychicznym. Może też zdarzyć się tak, że już po urodzeniu pojawiają się wyzwania związane z funkcjonowaniem psychicznym lub też na wystąpienie trudności wpływa środowisko. Niezależnie od genezy problemów, niezbędną osobą, która wesprze, właściwie poprowadzi, nazwie trudności i w odpowiedzi na nie udzieli pomocy, jest psycholog /psycholożka dziecięcy_a.
Psycholog / psycholożka dziecięcy_a – kim jest i na czym polega jego_jej praca?
Niniejszy_a Specjalista_ka pracuje zarówno z dziećmi, jak i z rodzicami. Umożliwia to pełne zapoznanie się z historią życia dziecka oraz, dzięki analizie postaw rodzicielskich, rozpatrzenie problemu z perspektywy środowiska, w którym dziecko funkcjonuje. Psycholog dziecięcy podczas wywiadu ocenia rozwój dziecka. Zwraca uwagę na takie elementy, jak kompetencje społeczne, regulację emocji, zabawę, sprawność fizyczną, komunikację, działanie zmysłów oraz zachowanie. Wywiad lub ukierunkowane badanie przybiera formę adekwatną do wieku. Najczęściej mają one postać zabawy lub prostych ćwiczeń.
Psycholog / psycholożka dziecięcy_a, poza postawieniem diagnozy, może udzielić wsparcia w takich obszarach, jak: trudności w adaptacji, zaburzenia snu/ jedzenia/ zachowania/ komunikacji, opóźnienie lub regres poszczególnych funkcji. Ponadto udzieli wsparcia przy występowaniu trudności w regulacji emocjonalnej oraz w obliczu pojawienia się różnych zdarzeń losowych i/lub traum.
Psychologowie dziecięcy, to nie tylko osoby z właściwym wykształceniem. To także – a może przede wszystkim – osoby charakteryzujące się określonym zestawem cech. Zaliczamy do nich szczególną, empatię, wrażliwość, uważność i delikatność, które konieczne są w pracy z młodymi osobami. Specjalistę_kę w tej dziedzinie najczęściej można szukać w poradniach psychologiczno- pedagogicznych, ale także w szpitalach oraz w prywatnych gabinetach. Możliwe jest również odbycie konsultacji w formie online.
Specjalizacja psychologa – seksuolog / seksuolożka – człowiek renesansu?
Inną specjalizacją, ściśle związaną z rozwojem człowieka, jest seksuologia. Obejmuje ona przede wszystkim problematykę szeroko rozumianej płciowości, potrzeb seksualnych (zaburzeń lub ich braku) oraz prawidłowego życia seksualnego zarówno od strony fizycznej, jak i psychicznej. Co więcej, dziedzina ta łączy ze sobą wiele różnych obszarów nauki. Nie tylko z zakresu psychologii i seksuologii, ale również medycyny, etyki, biologii, socjologii oraz pedagogiki. Aby rzetelnie i należycie wykonywać swój zawód, seksuolog_żka powinien / powinna wiedzę na powyższe tematy nieustannie zgłębiać i aktualizować.
W czym pomoże mi seksuolog / seksuolożka?
Trudności z szeroko rozumianą seksualnością doświadcza wielu_e z nas. Można zatem stwierdzić, że zapotrzebowanie na pomoc seksuologów jest ogromne. Niestety, z uwagi na społeczne tabu, bagatelizowanie tematów związanych z seksualnością lub ich niedostrzeganie, rzeczywiste korzystanie ze wsparcia tychże specjalistów jest wciąż niskie. Dlatego tak ważna jest psychoedukacja społeczeństwa oraz normalizacja sięgania po pomoc. Nierzadko problemy, z którymi nie chcemy się zmierzyć lub uważamy za niewystarczająco istotne, okazują się naprawdę poważne, niekiedy zagrażające życiu. Warto mieć zatem świadomość, jakiej pomocy udziela seksuolog / seksuolożka. Może ona polegać, m.in. na:
- Edukacji seksualnej, np. dotyczącej antykoncepcji, chorób przenoszonych drogą płciową, relacji, przekonań związanych z seksualnością;
- Pomocy w zrozumieniu źródła trudności oraz poszukiwaniu rozwiązań;
- Udzielaniu wsparcia w budowaniu świadomości i akceptacji ciała, własnej seksualności, m.in. orientacji seksualnej czy tożsamości płciowej;
- Diagnozie i leczeniu dysfunkcji seksualnych, np. problemów z wytryskiem, bóli podczas stosunku, niemożności uzyskania orgazmu. Dużym obszarem pracy nad problemami cielesnymi jest zgłębianie tematów związanych z wymiarem psychicznym i emocjonalnym.
- Farmakoterapii w sytuacjach, gdy trudności mają podłoże organiczne. Jeśli seksuolog nie jest medykiem, zalecane jest skierowanie na konsultację lekarską w celu wykluczenia lub potwierdzenia takiego podłoża zaburzeń;
- Psychoterapii, gdy zgłaszane trudności wymagają głębszego przyjrzenia się źródłom problemów w sferze seksualnej. Jeśli seksuolog nie posiada kompetencji psychoterapeutycznych, zalecane jest skierowanie do psychoterapeuty.
- Poszukiwaniu alternatywnych sposobów realizacji potrzeb seksualnych, np. w przypadku niepełnosprawności ruchowej.
Seksualność jako kluczowa sfera życia
Co ważne, seksuologowie, którzy nie mają wykształcenia medycznego, nie mogą przeprowadzać badań fizykalnych. Zarówno omawiani specjaliści, jak i inne osoby zajmujące się zdrowiem psychicznym, swoją wiedzę o pacjencie opierają tylko i wyłącznie na rozmowie. Zachęcamy do sprawdzania kwalifikacji osób, do których się udajemy. Celem takiego działania jest otrzymanie gwarancji sięgania po adekwatne wsparcie.
Gdzie natomiast szukać seksuologa bądź seksuolożki? Specjalistów w tym zakresie można znaleźć w prywatnym gabinecie stacjonarnym lub online, szpitalu, poradni lub innej placówce zajmującej się zdrowiem psychicznym. Pamiętajmy, że sfera seksualna jest niezwykle istotnym obszarem naszego funkcjonowania. Warto należycie się nią opiekować. W końcu, kiedy boli nas serce lub jesteśmy przeziębieni, korzystamy z pomocy specjalisty. Zalecamy, aby równie poważnie traktować problem natury seksualnej.
Specjalizacja psychologa – diagnosty – jakie to są zadania?
Kolejną istotną specjalizacją jest diagnoza psychologiczna. Jak sama nazwa wskazuje, jej główny zakres oddziaływań wiąże się z diagnostyką trudności i zaburzeń natury psychicznej. Diagnosta_ka powinien / powinna bardzo sprawnie operować wszelakimi narzędziami oceny psychologicznej. Jego / jej rolą jest przeprowadzanie badań psychologicznych, tworzenie opinii psychologicznych oraz analiza i wnioskowanie danych uzyskanych podczas badania i/lub wywiadu. Głównym zadaniem tego / tej specjalisty_ki jest ustalenie stopnia i sposobu funkcjonowania pacjenta w danym obszarze oraz znalezienie adekwatnej pomocy w odpowiedzi na trudności bądź deficyty. Do psychologa / psycholożki diagnosty_ki można udać się samemu, gdy pojawia się dany problem lub wątpliwość. Co więcej, na taką konsultację odsyła również inny_a specjalista_ka, który_a uważa pełną diagnostykę w danym kierunku za zasadną i potrzebną.
Jakie obszary bada psycholog / psycholożka diagnosta_ka?
Psychologowie diagności zajmują się diagnostyką oraz formułowaniem planu dalszych oddziaływań u osób z następującymi podejrzeniami:
- Zaburzenia osobowości – diagnoza może być dokonywana tylko u osób dorosłych.
- Zaburzenia neuropsychologiczne oraz obniżone funkcje poznawcze – często obecne z uwagi na wiek lub doznane urazy.
- Zaburzenia ze spektrum autyzmu u dorosłych oraz dzieci (w tym Zespołu Aspergera);
- Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) oraz zaburzenia koncentracji (ADD);
- Niepełnosprawność intelektualnej i/lub iloraz inteligencji poniżej średniej.
Pamiętajmy, jeżeli doświadczamy trudności lub towarzyszy nam podejrzenie o doznawaniu któryś z powyższych zaburzeń lub stanów, nie zwlekajmy. Im szybciej postawiona diagnoza, tym łatwiejszy proces leczenia lub wdrażania planu radzenia sobie z daną trudnością. Pomoc diagnostyczna oferowana jest zarówno stacjonarnie, jak i online.
Psychologia biznesu – ścieżka przyszłości?
Kolejną specjalizacją, jaką może realizować psycholog / psycholożka, jest psychologia w biznesie. Cieszy się ona coraz większą popularnością zarówno w kontekście wyboru kształcenia, jak i zapotrzebowania na specjalistów w tym obszarze. Przecież biznes – organizacje, korporacje i wszelakie miejsca pracy – to głównie ludzie tworzący te miejsca oraz osoby będące ich klientami i/lub odbiorcami. Psycholog /psycholożka biznesu, to osoba, która dysponuje wiedzą i kompetencjami z zakresu psychiki, skutecznego prowadzenia pracowników, zespołu, przedsiębiorstw, akcji marketingowych lub innych działań biznesowych, w których kluczowe są elementy związane z optymalizacją zdrowia psychicznego. Osoby ze środowiska pracy, które nierzadko dysponują niniejszym wykształceniem, to menadżerowie, dyrektorzy oraz coachowie.
Psychoedukacja w pracy – dlaczego jest tak istotna?
Jednym z obszarów oddziaływań coachów jest przeprowadzanie szkoleń dla pracowników i ich przełożonych. Efektem takich spotkań jest wzrost świadomości z zakresu dbania o wymiar psychiczny funkcjonowania, a co za tym idzie zwiększony dobrostan i efektywność pracy. Menadżerowie z kolei mają możliwość pogłębienia wiedzy z zakresu zarządzania ludźmi w sposób korzystny zarówno dla samych pracowników, jak i szeroko rozumianego zysku danego biznesu. Po więcej informacji na temat pielęgnowania zdrowia psychicznego w miejscu pracy odsyłamy tutaj (https://me4health.pl/psycholog-jak-moze-mi-pomoc/ – akapit benefit pracowniczy). Pomoc psychologa ze specjalizacją w biznesie może być również realizowana online, z czego coraz chętniej korzystają dyrektorzy lub osoby organizujące szkolenia dla firm lub osób prywatnych.
Specjalizacyjny kalejdoskop – czym jeszcze może zajmować się psycholog / psycholożka?
Specjalizacji, jakie można realizować po uzyskaniu tytułu magistra, jest naprawdę wiele. Ponadto, ich liczba wciąż rośnie w odpowiedzi na potrzeby nieustannie zmieniającego się świata. W niniejszym artykule skupiliśmy się na tych ścieżkach pracy psychologów, które obecnie cieszą się największą popularnością i zapotrzebowaniem. Równie ważnymi specjalizacjami są: interwencja kryzysowa, o której wspominamy w poprzednim artykule (link) oraz psychoonkologia zajmująca się udzielaniem wsparcia osobom chorującym onkologicznie oraz ich bliskim.
Na uwagę zasługują również psychologowie sportu, którzy dbają o zdrowie psychiczne, motywację, efektywność oraz rozwój mentalny sportowców (jak wiadomo, Iga Świątek naprawdę wiele zawdzięcza swojej psycholożce!). Istotną specjalizacją jest również neuropsychologia, niezbędna w diagnozie i dbaniu o zdrowie psychiczne w oparciu o stan i funkcjonowanie mózgu. Oprócz powyższych, ważnymi specjalizacjami są: psychologia sądowa, psychologia transportu, psychodietetyka oraz psychoterapia, której specjalną uwagę poświęcimy już niebawem.
Koniec studiów, początek przygody.
Zatem, jak widzicie, studia psychologiczne otwierają drzwi do pogłębiania wielu frapujących i istotnych obszarów życia psychicznego. Warto wiedzieć, na jaką specjalistyczną pomoc można liczyć, a także – co zawsze podkreślamy – sprawdzać, czy wybrany_a przez nas specjalista_ka faktycznie dysponuje deklarowanymi kwalifikacjami. Jeśli ten wątek Was zainteresował, zachęcamy do śledzenia naszego bloga.
W nadchodzących tygodniach pojawiać się będzie jeszcze więcej treści ukazujących i objaśniających świat osób zajmujących się zdrowiem psychicznym.
