Zmysł węchu – w zeszłym tygodniu mogliście zapoznać się z jego funkcjami i nieoczywistymi możliwościami w kontekście psychicznym (link). Dzisiaj chcielibyśmy wątek ten poszerzyć o parę interesujących propozycji na wykorzystanie tego zmysłu.
Jak pachnie spokój i radość?
Tak, jak już wspominaliśmy w poprzednim artykule, różne zapachy mogą wzbudzać różne emocje. Powiązane jest to ze wspomnieniami wywoływanymi przez określoną woń, które dzięki niej stają się wyraźne i wyraziste. Taką właściwość zmysłu węchu można sprytnie wykorzystać w celu zadbania o własny komfort i dobre samopoczucie.
Przykładem takiego działania może być ekspozycja na zapach cynamonu przywodzący na myśl święta lub czas z bliskimi osobami. Podobne doznania zapewni zapach mandarynki lub pieczonego sernika. Na wiele osób korzystnie wpływa zapach świeżych kwiatów, przywodzący na myśl wakacje, spokój, beztroskę i radość. Zmysły rozbudzi i odpręży również zapach czekolady i wanilii. Warto jednak być uważnym na to, co robią z nami te apetyczne aromaty, np. w galeriach. Wiele sieci sprytnie korzysta z komponentu emocjonalnego przyjemnych woni i rozpyla je w swoich sklepach. Poprzez miłe skojarzenia, klient bardziej skłonny jest powrócić do miejsca, które nie dość, że ładnie pachnie, to przy okazji sprawia, że osoba czuje się dobrze.
Każdy ma jednak inne preferencje i inne wspomnienia związane z danymi aromatami. Warto znać siebie i być świadomym i uważnym na to, co dany zapach w nas wzbudza. Jeżeli korzystamy z perfum, które otrzymaliśmy od osoby, której w naszym życiu już nie ma i przy codziennym korzystaniu budzi to w nas smutek, może warto postawić na zmianę? A jeżeli zapach pokrojonych jabłek kojarzy nam się z pięknym czasem w życiu i od razu czujemy się lepiej i radośniej, to znak, aby tego zapachu było koło nas więcej!
Maksimum doznań, czyli cała uwaga na zmysł węchu
Innym aspektem, który jest ważny w kontekście każdego zmysłu, jest uważność. Skupianie uwagi i pełne doświadczanie zapachów w różnych kontekstach – podróż, spacer, restauracja – wpływa na intensyfikację doznań i wzmacnianie wrażeń estetycznych.
Wyobraźmy sobie wycieczkę do aromatycznych Indii. Zmysł węchu byłby wówczas kluczowy, aby oddać temu miejscu należyty szacunek i maksymalnie doświadczyć to, co oferuje.
W jakimkolwiek miejscu jesteście, gdzie zapachy są przyjemne i grają ważną rolę, poświęćcie im uwagę. Zatrzymajcie się, zamknijcie oczy i weźcie parę głębokich oddechów. Spróbujcie poczuć przyjemne zapachy całymi sobą. Jest duża szansa, że zarówno moment uważności sam w sobie, jak i możliwość skupienia się na miłych zapachach, pozytywnie wpłynie na Wasze samopoczucie. Aktywność, podczas której istota aromatów jest niepodważalna, to spożywanie posiłków. W takiej sytuacji również zachęcamy Was do konsumowania powoli i w pełnej uważności. Warto skupiać się na zapachach, przed wzięciem kęsa, najpierw go powąchać. Oczywiście nie każdy posiłek dają taką możliwość i jest na tyle atrakcyjny, by poświęcać mu szczególną uwagę. Zdajemy sobie sprawę, że często też czas na tę aktywność jest bardzo ograniczony. Niemniej, kiedy jecie coś, co bardzo Wam smakuje, macie czas i przestrzeń, oddajcie się aromatom tego dania! Jest wielka szansa, że poczujecie jeszcze większą przyjemność z tej już i tak wyjątkowo miłej czynności.
Zapachy, które budują relacje i Twoją unikatową tożsamość
Węch, tak jak już wspominaliśmy w zeszłym tygodniu, gra znaczącą rolę w budowaniu relacji. Może być bardzo istotnym elementem na pierwszym etapie znajomości o charakterze romantycznym – to zapach tworzy zmysłową otoczkę, dopełnienie do wizerunku danej osoby. Jak pokazują badania, kobiety są szczególnie świadome mocy zmysłowych perfum w kontekście wzbudzania zainteresowania mężczyzny. Dla mężczyzn natomiast, kobieta, która przyjemnie pachnie, wydaje się być bardziej atrakcyjna wizualnie i zadbana. Nie zmienia to faktu, że zapach mężczyzny jest również istotny dla odbioru potencjalnej partnerki i może w dużej mierze przyczyniać się do rozwinięcia relacji. Chcemy nadmienić, że powyższe wnioski płyną z badań relacji osób heteroseksualnych, nie dysponujemy danymi, jak komunikacja zapachowa przebiega w relacjach osób nieheteronormatywnych. Podejrzewamy jednak, że niezależnie od orientacji, woń potencjalnego partnera_ki ma niebagatelne, aczkolwiek nie zawsze uświadomione znaczenie.
Ważnym aspektem zmysłu węchu w kontekście relacji jest to, jak wpływa na nas zapach już bliskiej, ważnej nam osoby. Może znacie to z własnego doświadczenia. Macie gorszy dzień, nie udało się wykonać zadania w pracy, był ścisk w autobusie, do tego korki. Wracacie do domu i przytulacie się do kogoś, komu ufacie – mamy, partnera, przyjaciółki, babci, czy może do psa, kotka? Jak już wspominaliśmy omawiając zmysł dotyku, samo przytulanie się poprawia nastrój, sprawia, że wydziela się oksytocyna – hormon szczęścia i bliskości. Ale zwróćcie uwagę, że dodany do tego zapach drugiej osoby – znajomy, kochany, dający komfort i ukojenie – ma znaczenie w kontekście całego doznania, jakim jest czuły uścisk. Warto zatem wprowadzać element uważności zapachowej również przebywając z ludźmi, z którymi czujemy się dobrze.
Zmysł węchu pomaga rozpoznać czy mamy „nosa” do ludzi?
Jeszcze innym aspektem zapachu w kontaktach z ludźmi jest to, jak nasza woń oddziałuje na nas samych. Im bardziej zapach jest bliski nam, wpasowany w gust i preferencje, tym pewniej się czujemy, możemy wyrazić siebie i własną indywidualność. Co więcej, każdego dnia otaczamy się najpiękniejszym zapachem, który powinien wzbudzać same przyjemne doznania. Nie warto zatem przy sięganiu po perfumy kierować się myślą – dostałem_am je od ukochanej cioci, więc mimo że ich nie lubię, użyję ich – nie chce nikomu robić przykrości. Lub inną – jak już mam jakieś perfumy, nieważne jakie, to warto je wykorzystać. Nic bardziej mylnego! To my mamy ze sobą czuć się najlepiej i decydować o tym, co mówimy o sobie światu, również w komunikacji zapachowej. Poza tym, jeśli aromat towarzyszy nam 24 godziny na dobę, to chyba warto, żeby był idealny?
Jak pielęgnować narząd węchu – nos?
O węch, jak o każdy zmysł, należy dbać. Poniżej prezentujemy listę zalecanych czynności:
- W sytuacji przeziębienia lub zatkanego nosa wąchaj określone zioła i olejki, np. z eukaliptusa, tymianku, rozmarynu, mięty. Można stosować również inhalacje z dodatkiem soli himalajskiej i naparu z wybranych ziół, np. melisa, rumianek.
- Warto sięgać po naturalne, nieinwazyjne preparaty do nosa, które zarówno leczą, jak i pielęgnują ścianki nosa. Pamiętajmy, aby z tym również nie przesadzać.
- Odpowiednio dbaj o nawilżenie błon śluzowych nosa. Można to zrobić poprzez trzymanie w domu nawilżających roślin lub specjalnych nawilżaczy powietrza.
- Unikaj substancji osłabiających węch, jak np. papierosy, niektóre leki oraz narkotyki (stanowczo odradzamy sięganie po jakiekolwiek).
- Unikaj zadymionych pomieszczeń.
- Dbaj o zdrową dietę. Wszystkie wskazówki podaliśmy już m.in. przy omawianiu zmysłu wzroku. Ważne jest odpowiednie spożycie owoców, warzyw, olejów, ryb. W kontekście zmysłu węchu szczególnie istotny jest cynk, w który obfitują, np. ostrygi, chude mięso, jaja, sery żółte i kasza gryczana.
- Dbaj o zdrowy styl życia- oprócz odżywiania, sen, ruch, zdrowe nawyki. Wszystkie kawałki zdrowego stylu życia przyczyniają się również do pracy węchu.
- Wąchaj różne zapachy, węch będzie musiał intensywnie pracować, co pozytywnie wpływa na jego funkcjonowanie.
- Odwiedzaj gabinet laryngologa i alergologa. Nie tylko, kiedy dzieje się coś złego, warto badać nos również w ramach profilaktyki.
Zaburzenia zmysłu węchu
Istnieją sytuacje, w których węch nie działa tak, jak powinien. Na globalną skalę doświadczyliśmy tego przy pierwszej fali pandemii COVID-19, kiedy u wielu osób jednym z objawów był brak węchu. Stan, w którym nie docierają do nas bodźce węchowe, nosi miano anosmii.
Oprócz zakażenia wirusem, do jej przyczyn można zaliczyć: polipy nosa, urazy mechaniczne nosa, uszkodzenia nerwów węchowych, zaburzenia hormonalne, stosowanie niektórych leków i narkotyków (np. kokainy), narażenie na toksyczne chemikalia. Szacuje się, że na to schorzenie cierpi około 15% społeczeństwa. Jak mówią specjaliści, nie ma remedium na ten stan, w niektórych przypadkach możliwe jest jednak przyspieszenie odbudowania zmysłu węchu.
Warto wówczas stosować około dwa razy dziennie trening węchowy, czyli ekspozycję na intensywne zapachy. Mogą nimi być mieszanki olejków, np. róży, eukaliptusa, pomarańczy, goździków. Co ciekawe, zaleca się jednoczesne wyobrażanie sobie produktów zapachowych, które się wdycha. Zasadna jest również suplementacja kwasów Omega-3, które bardzo korzystnie wpływają zarówno na węch, jak i na cały organizm (szczególnie wartościowe są produkty, które pochodzą od ryb).
Innym zaburzeniem pracy zmysłu węchu jest stan odwrotny do opisanego powyżej – hyperosmia, czyli nadwrażliwość zapachowa. Objawia się zbyt intensywnym odbieraniem bodźców zapachowych, co wzbudza szczególny dyskomfort w odbiorze zapachów nieprzyjemnych i drażniących. Problemy ze zmysłem węchu – tak jak i w przypadku innych zmysłów – mogą być skorelowane z obniżonym nastrojem, a nawet depresją. Zapewne nie jest zaskoczeniem, że po raz kolejny, w obliczu doświadczania trudności emocjonalnych, polecamy skorzystanie z profesjonalnej pomocy psychologicznej. Pragniemy nieustannie podkreślać, że godzenie się z gorszym funkcjonowaniem w kontekście fizjologicznym, przy jednoczesnym wystąpieniu cierpienia psychicznego, nie równa się akceptacji. Jeżeli Ty lub ktoś Ci bliski dostrzega u siebie taki stan, nie należy czekać na to, aż samoistnie przejdzie. Warto zadbać o siebie już teraz.
Zmysł węchu w pigułce – jakie ma właściwości, jakie oferuje korzyści i co możemy z nim zrobić?
Węch jest niesamowicie ważnym zmysłem w kontekście pracy całego organizmu. Jego funkcją jest ochrona i dbanie o bezpieczeństwo – dzięki niemu możemy wyczuć zapach sygnalizujący zagrożenie. Ta rola węchu jest szczególnie ważna, ponieważ ze wszystkich bodźców zmysłowych, to bodźce węchowe jako pierwsze docierają do mózgu. Ponadto węch jest kluczowy przy spożywaniu posiłków oraz bardzo silnie wpływa na kreowanie wspomnień dodając im komponenty emocjonalnej. Zapachy, nawet ten niewyczuwalne na świadomym poziomie (feromony), są istotne dla procesu budowania bliskości i komunikowania się.
Co więcej, ekspozycja na określone zapachy może wpłynąć na zmianę samopoczucia, poprawę funkcji poznawczych, a nawet znacząco oddziaływać na zdrowie całego organizmu. Ta funkcja węchu wykorzystywana jest w aromaterapii, którą przeprowadza się za pomocą m.in. olejków eterycznych i ziół. Na przykład olejek lawendowy koi i usypia, a olejki cytrusowe pobudzają i dodają energii. Inne specyficzne zapachy, jak np. cynamonu, wanilii lub pomarańczy mogą przywoływać określone wspomnienia, a co za tym idzie, specyficzne emocje. Co istotne, na każdą osobę dany zapach wpływa w inny sposób, warto więc mieć świadomość, które aromaty są dla nas przyjemne, a które powodują dyskomfort.
Zmysł węchu – uzdrowiciel i uwodziciel w drodze do samoświadomości
To, co znacząco wpływa na jakość życia i pełne odbieranie wrażeń zmysłowych, to uważność. Warto zatem praktykować ją każdego dnia, szczególnie podczas spożywania posiłków oraz w podróży do egzotycznych, przepełnionych fascynującymi bodźcami zakątków. Węch umożliwia komunikację – nasze zapachy opowiadają o nas historię, sygnalizują światu, jacy jesteśmy.
Pozwalają również samemu rozeznać się w swojej tożsamości, na bieżąco ją budować i przekształcać. Jak widać, zmysł węchu jest na tyle ważny, że należy odpowiednio dbać o jego narząd – nos. Można to praktykować poprzez aplikowanie właściwych preparatów do nosa, nawilżanie powietrza i unikanie substancji zaburzających pracę tego zmysłu, np. używek. Kluczowa jest również zdrowa dieta oraz profilaktyczne wizyty w gabinecie laryngologa i alergologa.
Zdarza się, że praca węchu jest zaburzona, nie działa on tak, jak należy. Anosmia to stan, w którym nie ma dostępu do bodźców zmysłowych. Hyperosmia to kolei zjawisko nadwrażliwości węchowej. Stan dysregulacji zmysłowej może przyczyniać się do obniżonego nastroju i pogorszonego samopoczucia.
W takich sytuacjach zalecane jest rozważenie sięgnięcia po wsparcie psychologa lub psychoterapeuty.
