Psychoterapia to podróż. Zarówno dla terapeuty_tki jak i pacjenta_tki. Dziś piszemy o tym, jaką podróż trzeba odbyć, żeby towarzyszyć Ci w Twojej.
Czym psychoterapia różni się od pomocy psychologa? Kim właściwie jest psychoterapeuta_tka, czym się zajmuje? Serdecznie zapraszamy do lektury.
W ostatnich tygodniach omówiliśmy szczegółowo wątek pracy psychologów – na czym ona polega oraz na jakie potrzeby odpowiada. Możecie o tym poczytać tutaj (link). Przyjrzeliśmy się także specjalizacjom, jakie mogą być realizowane przez magistrów psychologii na dalszym etapie kształcenia. Po więcej informacji na ten temat odsyłamy Was do tego artykułu (link).
Mamy nadzieję, że dzięki tym tekstom łatwiej będzie Wam wybrać z czyjej pomocy chcecie skorzystać. Pamiętajcie, że niezależnie od tego do kogo zwrócicie się o pomoc to Wy jesteście celem tej podróży i każdy krok w kierunku zrozumienia siebie ma sens.
W tekście przeczytasz:
- Co należy zrobić, aby zostać psychoterapeutą_tką?
- Psychoterapeuta_tka w trakcie szkolenia a psychoterapeuta_tka certyfikowany_a
- Zakończenie szkolenia, czyli certyfikacja psychoterapeuty_tki
- Psychoterapueta_tka czy psycholog / psycholożka? Do kogo mam się udać?
- Psychoterapia a praca z psychologiem / psycholożką – istotne różnice
- Na czyją pomoc mogę liczyć w doświadczanych przeze mnie trudnościach?
- Wsparcie psychologa / psycholożki udzielane jest w takich trudnościach jak…
- Psychoterapia – sprawdzi się w sytuacji, gdy pojawiają się…
- Psychoterapia poznawczo – behawioralna (CBT), czyli udowodniona skuteczność
- Na czym polega psychoterapia poznawczo – behawioralna?
- Psychoterapia CBT – ciepło, empatia i normalizacja
- Psychoterapia – informacje w pigułce
Co należy zrobić, aby zostać psychoterapeutą_tką?
Aby móc rozpocząć kształcenie w kierunku psychoterapii, wymagany jest tytuł magistra: psychologii, pedagogiki, resocjalizacji, socjologii, pielęgniarstwa lub tytuł zawodowy lekarza. Niektóre szkoły psychoterapeutyczne uwzględniają ukończenie jakichkolwiek studiów wyższych, inne umożliwiają kształcenie tylko magistrom psychologii bądź kierunków medycznych. Następnym etapem jest wzięcie udziału w rekrutacji na wybrane szkolenie psychoterapeutyczne. Istotnym faktem jest istnienie wielu odłamów psychoterapii, tzw. nurtów psychoterapeutycznych. Każe z nich w odmienny sposób postrzegają pacjentów, inaczej budują z nimi relację, a w pracy korzystają z innych metod i narzędzi. Zatem przed wyborem szkolenia, przyszły_a uczeń / uczennica muszą podjąć decyzję o preferowanej modalności, w jakiej chce pracować.
Ważne, aby wybrane szkolenie było certyfikowane, a więc posiadało akredytację danego towarzystwa psychoterapeutycznego. Jest to gwarancja jakości nauczania oraz przepustka do pracy w placówkach publicznych, jak szpitale czy poradnie. Rekrutacja różni się w zależności od wybranej szkoły. Z reguły polega na przedstawieniu życiorysu zawodowego, listu motywacyjnego i/lub odbyciu rozmowy kwalifikacyjnej. Po pozytywnym rozpatrzeniu kandydatury rozpoczyna się długa przygoda związana z nabywaniem wiedzy i umiejętności. W większości szkół psychoterapeutycznych trwa ona 4 lata.
Psychoterapeuta_tka w trakcie szkolenia a psychoterapeuta_tka certyfikowany_a
Zawód psychoterapeuty_tki uprawiać można również w trakcie trwania szkolenia. Taką możliwość uzyskują osoby po ukończeniu drugiego roku nauczania, a zatem całego modułu teoretycznego. Wówczas specjalista_tka tytułuje się psychoterapeutą_tką w trakcie szkolenia. Taka osoba ma już wystarczającą wiedzę, zarówno teoretyczną, jak i praktyczną, aby nieść właściwe wsparcie. Niezwykle ważny jest fakt, że psychoterapeuci poddają się regularnej terapii własnej. Jest to wymóg większości szkół, ale także zalecana forma dbania o higienę psychiczną, a co za tym idzie higienę pracy, w tym zawodzie.
Co więcej, psychoterapeuci w trakcie trwania szkolenia, ale również przez okres trwania całej kariery zawodowej, uczestniczą w regularnej superwizji. Są to spotkania indywidualne bądź grupowe prowadzone przez dłuższego/ dłuższą stażem psychoterapeutę_tkę – superwizora_rkę. W ich trakcie omawiane są sytuacje pacjentów, najbardziej zasadne interwencje oraz samopoczucie samego psychoterapeuty w interakcji z danym_ą pacjentem_tką. Superwizja działa na zasadzie „drugiego oka” – sytuacje pacjentów omawiane są w sposób pogłębiony i z wielu perspektyw. Dzięki temu możliwe jest bardziej kompleksowe i efektywne wsparcie.
Zakończenie szkolenia, czyli certyfikacja psychoterapeuty_tki
Po kilku latach intensywnej pracy nad rozwojem zawodowym (ale często też osobistym) adepci szkół zdają egzamin certyfikujący. Pozytywny wynik umożliwia wpisanie do listy psychoterapeutów certyfikowanych, czyli takich, których kompetencje zostały sprawdzone i potwierdzone.
Psychoterapueta_tka czy psycholog / psycholożka? Do kogo mam się udać?
Częstą trudnością, jaką zgłaszają pacjenci, jest wybór pomiędzy specjalistą_tką, do którego zasadnym byłoby w ich przypadku się udać. Dobrym wyborem na pierwsze spotkanie ze specjalistą_tką jest konsultacja z psychologiem / psycholożką. Umożliwi to wstępne rozeznanie się w obszarze trudności pacjenta oraz podjęcie decyzji o dalszych działaniach.
Specjalista_tka, na podstawie wnoszonych treści, jest w stanie osądzić, czyje wsparcie będzie najbardziej adekwatne- psychologa / psycholożki, psychoterapeuty_tki czy może psychiatry_tki? Co więcej, na takiej wizycie można liczyć na pomoc w doborze najbardziej właściwego i pasującego klientce/klientowi nurtu psychoterapeutycznego. Zatem, nawet jeżeli psycholog / psycholożka nie będzie wiodącą osobą w udzielaniu pomocy, to jego / jej wsparcie w pierwszym kroku bywa nieocenione.
Psychoterapia a praca z psychologiem / psycholożką – istotne różnice
Zatem wiemy do kogo możemy udać się na samym początku. Ale czym właściwie różnią się profesje? Pierwszą różnicą jest wykształcenie przedstawicieli obu dziedzin. O kwalifikacjach psychologów możecie szerzej poczytać tutaj.
Co więcej, proces psychoterapii jest dłuższy, a zatem bardziej angażujący niż konsultacje z psychologiem / psycholożką. W zależności od modalności może trwać od kilku miesięcy do kilku lat. Psycholog / psycholożka z reguły udzielają wsparcia w kryzysie, a pomoc jest bardziej doraźna i krótkoterminowa.
Z kolei psychoterapia jest dużo bardziej pogłębioną pracą, prowadzącą do trwałej zmiany szkodliwych mechanizmów i zachowań. Co więcej, jest metodą leczenia różnych schorzeń i nieprawidłowości dotyczących ludzkiej psychiki, a także umożliwia zwiększenie jakości życia pacjenta_tki oraz jego/ jej osobistego potencjału.
Jest to bardziej zaawansowany i wyspecjalizowany rodzaj pomocy od wsparcia udzielanego przez psychologów, którzy – w swoim obszarze pracy z kryzysem- potrafią być równie efektywni. W cięższych zaburzeniach psychoterapii może towarzyszyć farmakoterapia, która bywa konieczna w uzyskaniu poprawy samopoczucia pacjenta / pacjentki.
Na czyją pomoc mogę liczyć w doświadczanych przeze mnie trudnościach?
Aby łatwiej było dostrzec różnicę pomiędzy specyfiką pracy psychologów i psychoterapeutów, pragniemy przybliżyć Wam obszary, w których udzielają oni wsparcia.
Wsparcie psychologa / psycholożki udzielane jest w takich trudnościach jak:
- wszelkie kryzysy rozwojowe i emocjonalne, tj. żałoba, rozstanie, wypadek. Pomoc może być także oferowana w postaci interwencji kryzysowej. Jest to krótka forma wsparcia ukierunkowana na natychmiastowe poradzenie sobie z bieżącymi trudnościami.
- określenie tożsamości;
- odczuwanie samotności;
- trudności w rozpoznawaniu, przeżywaniu i regulacji stanów emocjonalnych;
- doświadczany silny stres;
- kryzysy w związku;
- trudności okołoporodowe;
- konflikty, przeszkody w komunikacji;
- niskie poczucie własnej wartości;
- trudności w stawianiu granic;
- rozwijanie asertywności;
- obniżony nastrój i motywacja;
- trudności ze snem;
- praca nad celami rozwojowymi;
- rozwój kompetencji zawodowych;
- trudności w sferze zawodowej, m.in. doświadczanie mobbingu. Psycholog może zajmować się także doradztwem zawodowym.
Psychoterapia – sprawdzi się w sytuacji, gdy pojawiają się:
- Trudności omówione w wątku wsparcia ze strony psychologów. Większość psychoterapeutów ma kompetencje do udzielania pomocy w tych obszarach. Ponadto:
- Przesadne, nadmierne zamartwianie się;
- Brak motywacji i trudności w koncentracji na zadaniach lub codziennych obowiązkach;
- Uczucie dojmującego lub nieprzemijającego smutku i/lub bezsilności;
- Ogólne złe samopoczucie psychiczne oraz niemożność osiągnięcia poprawy w tym zakresie;
- Poczucia bycia gorszym, bezwartościowym;
- Uzależnienia lub ryzykowne zażywanie substancji;
- Uszkadzanie siebie lub innych;
- Zaburzenia lękowe i/ lub ataki paniki;
- Objawy psychosomatyczne – bóle lub problemy ze zdrowiem fizycznym, których przyczyny zasadnym jest szukać w stanie psychicznym;
- Poczucie bezradności;
- Trudność w przejściu przez proces żałoby lub jej nieadekwatne przeżywanie.
Psychoterapia poznawczo – behawioralna (CBT), czyli udowodniona skuteczność
Aby jeszcze szerzej omówić charakter pracy psychoterapety_tki, posłużymy się przykładem znanej nam modalności psychoterapeutycznej. Nam, psycholożkom i psychoterapeutkom me4health, zdecydowanie najbliższy jest nurt poznawczo – behawioralny. Każda z nas zdobywała i wciąż zdobywa kwalifikacje w tym paradygmacie, zatem w pracy z klientami posługujemy się metodami charakterystycznymi właśnie dla tego nurtu. Dlaczego? Przede wszystkim, jest to modalność, której efektywność została udowodniona w licznych badaniach. Ich wyniki nie pozostawiają wątpliwości – CBT ( ang. cognitive behavioral therapy – terapia poznawczo – behawioralna) ma szerokie zastosowanie zarówno w leczeniu zaburzeń psychicznych, jak i w radzeniu sobie z bieżącymi kryzysami, dbaniu o higienę życia i własny dobrostan.
Na czym polega psychoterapia poznawczo – behawioralna?
Przede wszystkim, opiera się ona na założeniu, że nasze emocje i zachowania zależą od wyuczonego schematu myślenia i reagowania na świat. Jest on niestety często źródłem cierpienia i doświadczanych trudności. Klient_ka, wraz z terapeutą_tką, identyfikują błędne przekonania. Następnie wspólnie starają się zastąpić je innymi, bardziej korzystnymi i adekwatnymi, które pozwolą pacjentowi/pacjentce uzyskać nową, uwalniającą perspektywę. Psychoterapia CBT umożliwia zmianę dezadaptacyjnych sposobów myślenia, przeżywania i reagowania na takie, które będą sprzyjać zdrowiu i staną się bardziej użyteczne dla klienta_tki.
Psychoterapia CBT – ciepło, empatia i normalizacja
Terapia poznawczo-behawioralna ma udowodnioną skuteczność w leczeniu wielu zaburzeń, m.in. odżywiania, nastroju, lękowych, osobowości oraz uzależnień. Jest też bardzo efektywnym środkiem w radzeniu sobie z innymi trudnościami, jak np. kryzys w związku czy przeciążenie pracą. To, co charakterystyczne dla tego nurtu, to doświadczanie przez pacjenta/pacjentkę bezwzględnej akceptacji i zrozumienia.
Dobry terapeuta okazuje empatię, ciepło oraz normalizuje doświadczenia osoby, której udziela wsparcia. Nie obawiając się jednocześnie skonfrontować ją z faktami, które bywają trudne w odbiorze, ale ważne dla procesu. Istnieje również stereotyp o wyłącznym skupieniu na tym, co dzieje się „tu i teraz” bez uwzględniania przeszłości w omawianym nurcie. Nic bardziej mylnego. Dobry_a psychoterapeuta_tka porusza wątki związane z historią pacjenta / pacjentki, ale w taki sposób, aby było to leczące i wartościowe dla jego / jej obecnej sytuacji. Po więcej informacji na temat tego, czym jest i jak działa psychoterapia CBT, odsyłamy do tekstu tutaj.
Psychoterapia w nurcie CBT, jak w wielu innych, może być z powodzeniem prowadzona w formie online. Efektywność takich sesji nie różni się od skuteczności sesji stacjonarnych.
Psychoterapia – informacje w pigułce
Podsumowując, aby zostać psychoterapeutą należy być przygotowanym_ą na wiele lat zdobywania wykształcenia i umiejętności. Jest to proces konieczny, aby zawód ten wykonywać zgodnie ze sztuką – rzetelnie, profesjonalnie i w etyczny sposób. Istnieje wiele modalności psychoterapeutycznych, a każda z nich różni się między sobą, m.in. stosowanymi technikami, długością trwania, celem oddziaływań oraz najbardziej kluczowymi obszarami pracy.
Psychoterapia jest odmienną formą pomocy od spotkań z psychologiem / psycholożką. Konsultacje psychologiczne są krótkoterminowym rodzajem wsparcia ukierunkowanym, m.in. na współtowarzyszenie i pomoc w bieżącym kryzysie. Z kolei psychoterapia trwa dłużej, jest bardziej pogłębiona i służy do osiągania trwałych zmian niedziałających dotychczas mechanizmów. Szczególnie potrzebna jest osobom, które doświadczają psychicznego cierpienia lub nie radzą sobie z danymi aspektami życia. Niemniej, jej przeznaczeniem jest również praca z lżejszymi trudnościami lub, w przypadku ogólnego dobrego samopoczucia, z potrzebą pielęgnowania dobrostanu oraz osiągania celów polepszających jakość życia.
Każdego, kto ma wątpliwości, czy potrzebuje psychoterapii lub czuje obawy przed udaniem się na sesje, zachęcamy do spróbowania odbycia sesji w formie zdalnej. Według naszych klientów taka możliwość obniża lęk i napięcie oraz jest bardziej komfortowa.
