Epizod depresyjny to jedno z trudniejszych doświadczeń, przez które może przechodzić bliska nam osoba. Choć wiele mówi się o tym “co mówić” i “czego nie mówić” w takich sytuacjach, mało uwagi poświęca się osobom, które towarzyszą w tej cięzkiej podróży. Bliscy, przyjaciele czy partnerzy stają przed ogromnym wyzwaniem – chcą pomóc, ale często czują się bezradni, zagubieni, a ich emocje zaczynają przybierać oznaki frustracji i smutku. Często wynika to z tego, że nie wiedzą, co zrobić, by zachęcić bliską osobę do sięgnięcia po pomoc. Jak więc, w obliczu tak trudnej sytuacji, zadbać o siebie, relację i o swoją potrzebę sprawczości. Jak pomóc, nie tracąc równowagi emocjonalnej i nie zatracając siebie?
W tym wpisie:
poznasz cztery kroki, które pomogą Ci zbudować empatyczną komunikację z osobą, która przeżywa epizod depresyjny, oraz zachęcić ją do sięgnięcia po pomoc. Warto pamiętać, że nawet w sytuacji, gdy bliska osoba wydaje się być zamknięta, nadal możesz zrobić coś, co pomoże jej otworzyć się na zmiany. Ważne jest również, by nie zapominać o sobie – Twoje potrzeby emocjonalne są równie ważne, dlatego te cztery kroki wykorzystuj śmiało do dzielenia się swoimi przeżyciami, kiedy tylko tego zapragniesz.
Krok 1: SYTUACJA – Zauważ, co się dzieje, bez oceniania
Zanim zaczniesz oferować pomoc, warto zauważyć, co tak naprawdę się dzieje. Często, w relacjach z osobą doświadczającą epizodu depresyjnego, nasze reakcje mogą być zdominowane przez pragnienie naprawienia sytuacji, które prowadzi do błędnego przekonania, że wszystko, co robimy, ma na celu zmianę drugiej osoby. Warto jednak zrozumieć, że jako ludzie bardziej niż ocen, potrzebujemy zrozumienia. Zauważenie sytuacji bez oceny to pierwszy krok do wspólnej drogi ku rozwiązaniu.
Przykłady komunikatów:
“Wydajesz się przygnębiony/a”
„Zauważyłam, że ostatnio nie czujesz się najlepiej”
„Widzę, że nie masz energii, by robić codzienne rzeczy.”
„Widzę, że coś Cię trapi”
Krok 2: UCZUCIA – Wyraź, co czujesz
Ważne, byś potrafił/a wyrazić swoje uczucia, nie obwiniając drugiej osoby. W ten sposób zachowujesz przestrzeń dla siebie i dla niej. Pomocne w tym wypadku będzie zastosowanie “komunikatu Ja”:
Przykłady komunikatów:
“Czuję złość”
„Czuję się smutny/a”
„Martwię się”
„Czuję się bezradny/a”
Krok 3: POTRZEBY – Określ, czego potrzebujesz
Warto powiedzieć, co potrzebujesz w tej sytuacji, ale nie w sposób wymagający od drugiej osoby spełnienia tych potrzeb. To moment, w którym możesz wyrazić swoje pragnienia, dbając o siebie i relację, nie narzucając drugiej osobie odpowiedzialności. Ważne, by jasno wyrazić, że zależy Ci na tym, by osoba, której pomagasz, miała wsparcie i możliwość sięgnięcia po pomoc, zanim miną miesiące czy lata.
Przykłady komunikatów:
“Chciałbym/łabym żeby Ci było dobrze”
„Chciałbym/łabym, żebyś miała możliwość porozmawiania z kimś, kto może Ci pomóc w tej sytuacji. Zależy mi, byś miał/a odpowiednie wsparcie.”
„Zależy mi, byś znalazł/a kogoś, kto pomoże Ci zrozumieć to, przez co przechodzisz. Chciałbym/łabym, żebyś wiedział/a, że jesteś ważna i zasługujesz na pomoc.”
„Chciałbym/łabym, żebyś miał/a możliwość rozmowy z kimś, kto pomoże Ci w tej trudnej sytuacji. Wiem, że to może być trudne, ale chciałbym/łabym Cię wesprzeć w tym, żebyś podjął/ęła ten krok.”
„Chciałbym/łabym, żebyśmy znowu mogli spędzać wspólnie czas”
Krok 4: PROŚBA – Zachęć do sięgnięcia po pomoc
Ostatni krok to konkretna prośba, która pomoże Twojej bliskiej osobie zrozumieć, że sięganie po pomoc to coś, co może być dla niej pozytywne. Czasami, po wielu dniach, miesiącach, a nawet latach milczenia, depresji i zamknięcia, bliska osoba może nie wiedzieć, jak zrobić pierwszy krok. Twoja delikatna, ale zdecydowana prośba może pomóc jej przełamać opór.
Przykłady komunikatów:
„Jeśli kiedykolwiek poczujesz, że chcesz spróbować porozmawiać z kimś, mogę pomóc Ci znaleźć kogoś, kto Cię wesprze. Będę tu, by Ci pomóc.”
„Chciałbym/łabym, żebyś wiedziała, że jeśli zechcesz sięgnąć po pomoc, będę Cię wspierać w tym kroku. To ważne, byś miała odpowiednią pomoc.”
„Wiem, że to może być trudne, ale jeśli będziesz gotowy/a, chętnie pomogę Ci znaleźć kogoś, kto pomoże Ci przejść przez to, co czujesz. Chciałbym/łabym, żebyś wiedział/a, że nie jesteś w tym sam/a.”
“Wiem, że to może być trudne, ale czy możesz mi powiedzieć, czego byś potrzebował/a, by sobie pomóc?”
Przekonaj się sam – Gotowy komunikat empatyczny
Aby ułatwić Ci zastosowanie tych czterech kroków w praktyce, poniżej znajdziesz przykład komunikatu, który może posłużyć jako inspiracja do rozmowy z bliską osobą cierpiącą na epizod depresyjny. Komunikat ten ma na celu nie tylko wyrażenie wsparcia, ale również zachętę do podjęcia kroków ku szukaniu pomocy. Pamiętaj, że kluczowe jest to, by Twoje słowa były szczere, pełne zrozumienia i empatii, a także motywowały do zmiany. Ważne jest nie tylko CO mówisz, ale również JAK to mówisz – zachęcam, by Twoje słowa były życzliwe i spokojne.
Przykład komunikatu
1) Widzę, że nie masz energii, by robić codzienne rzeczy i wydajesz się przygnębion/a. 2) Martwię się i czuję się bezradny, bo 3) chciałbym/łabym, żebyś miał/a możliwość rozmowy z kimś, kto pomoże Ci w tej trudnej sytuacji. Wiem, że to może być trudne, ale chcę Cię wesprzeć w tym, żebyś podjął/ęła ten krok. 4) Jeśli będziesz gotowy/a, chętnie pomogę Ci znaleźć kogoś, kto pomoże Ci przez to przejść. Chciałbym/łabym, żebyś wiedział/a, że nie jesteś w tym sam/a”
Podsumowanie – Jak zadbać o siebie i drugą osobę?
Życie z osobą cierpiącą na epizod depresyjny to wyzwanie, które może wpłynąć na Twoje emocje, a czasem prowadzić do wypalenia i frustracji. Kluczem do utrzymania zdrowych relacji jest zachowanie empatii i życzliwości nie tylko wobec bliskiej osoby, ale również wobec siebie. Nie zapominaj o swoich potrzebach. Pamiętaj, że możesz pomóc, ale nie musisz brać na siebie odpowiedzialności za rozwiązanie problemów drugiej osoby. Jednym z najważniejszych działań jest zachęcanie bliskiej osoby do podjęcia kroków w kierunku profesjonalnej pomocy, zanim sytuacja stanie się jeszcze trudniejsza.
Zastosowanie tych czterech kroków:
- zauważenie sytuacji
- wyrażenie swoich uczuć
- określenie swoich potrzeb
- wyrażenie prośby – zachęcenie do szukania pomocy
pomoże Ci w stworzeniu relacji, w której będziesz wsparciem dla drugiej osoby oraz zadbasz o własne potrzeby i granice.Pamiętaj: Trening komunikacji w relacji to nabywanie umiejętności, jak każdej innej, a empatia jest tu Twoim mięśniem. Na początku formułowanie zdań w ten sposób może być trudne i nienaturalne, ale z czasem wejdą w nawyk – po prostu zacznij, nie musi być idealnie, ważne, żeby było! 🙂
