Czym jest lękowy styl przywiązania?
Lękowy styl przywiązania to jeden z czterech wzorców relacyjnych opisanych w teorii przywiązania Johna Bowlby’ego i Mary Ainsworth. Osoby z tym stylem charakteryzują się silną potrzebą bliskości, ale jednocześnie lękiem przed odrzuceniem i opuszczeniem. W praktyce oznacza to, że mogą odczuwać intensywny niepokój w relacjach, nadmiernie analizować zachowania partnera i szukać potwierdzenia swojej wartości.
Badania Hazana i Shavera (1987) wykazały, że osoby z lękowym stylem przywiązania często doświadczają wysokiego poziomu niepokoju w związkach, mają tendencję do idealizowania partnerów oraz obawiają się ich utraty, co prowadzi do silnych emocjonalnych reakcji na nawet niewielkie oznaki dystansu.
W tym wpisie:
przeczytasz o tym, czym jest lękowy styl przywiązania, jak i kiedy powstaje, czym charakteryzuje się w dorosłości, przykłady z życia oraz podsumowanie.
Jak powstaje lękowy styl przywiązania?
Styl przywiązania kształtuje się w pierwszych latach życia w odpowiedzi na sposób, w jaki opiekunowie reagowali na potrzeby dziecka. Gdy opieka jest niespójna – raz rodzic okazuje ciepło i troskę, a innym razem jest zdystansowany lub nieprzewidywalny – dziecko uczy się, że bliskość jest niepewna. Może to prowadzić np. do:
- Nadmiernego skupiania się na relacjach i ich stabilności
- Silnej potrzeby aprobaty i lęku przed samotnością
- Skłonności do nadinterpretowania sygnałów w relacjach
- Przekonania, że trzeba „zasłużyć” na miłość
Przykłady z życia
Anna, 32-letnia kobieta, od dziecka miała matkę, która bywała bardzo ciepła i opiekuńcza, ale w innych momentach odsuwała się emocjonalnie i karała ciszą. W dorosłości Anna wchodziła w relacje z ogromnym lękiem – obsesyjnie sprawdzała wiadomości od partnera, czuła się niepewna, jeśli nie dostawała szybkiej odpowiedzi. Pomimo zapewnień, że jest kochana, wciąż czuła wewnętrzny niepokój, który prowadził do nieporozumień i nadmiernych reakcji.
Lękowy styl przywiązania w dorosłości
Osoby z lękowym stylem przywiązania często mają trudności w budowaniu zdrowych relacji. Mogą wykazywać:
- Nadmierne analizowanie reakcji partnera – np. doszukiwanie się ukrytych znaczeń w wiadomościach Ciągły strach przed utratą miłości – co prowadzi do nadmiernego kontrolowania relacji
- Skłonność do „przyklejania się” do partnera – unikanie przestrzeni i niezależności
- Trudności z utrzymaniem poczucia własnej wartości – potrzeba zewnętrznej walidacji
Badanie Mikulincera i Shavera (2007) pokazuje, że osoby z lękowym stylem przywiązania częściej doświadczają negatywnych emocji i mają skłonność do katastroficznych interpretacji sytuacji w związku. Ich reakcje emocjonalne są silniejsze, co może prowadzić do konfliktów i niestabilności relacji.
Przykłady z życia:
Marek, 28-letni mężczyzna, w dzieciństwie często czuł, że jego rodzice mają dla niego czas tylko wtedy, gdy dobrze się zachowywał. W dorosłości przeniosło się to na jego związki – ciągle potrzebował zapewnień o miłości partnerki, a każda chwila ciszy była dla niego sygnałem, że coś jest nie tak. Gdy jego dziewczyna nie odpisała na wiadomość przez kilka godzin, czuł ogromny lęk i niepokój, który przeradzał się w impulsywne reakcje.
Czy można zmienić styl przywiązania?
Dobra wiadomość jest taka, że styl przywiązania nie jest wyrokiem. Oto kilka sposobów pracy nad lękowym stylem przywiązania:
- Terapia – Psychoterapia pomaga przepracować schematy myślowe i emocjonalne wyniesione z dzieciństwa.
- Praca nad samoświadomością – Uczenie się rozpoznawania swoich schematów zachowań i reakcji.
- Zdrowe granice – Budowanie pewności siebie i niezależności w relacjach.
- Bezpieczne relacje – Otaczanie się osobami, które wspierają i zapewniają stabilność
- Techniki regulacji emocji – Medytacja, ćwiczenia oddechowe i świadome zarządzanie stresem pomagają ograniczyć reakcje lękowe.
Podsumowanie
Lękowy styl przywiązania może być wyzwaniem, ale nie jest czymś, na co jesteśmy skazani do końca życia! Praca nad sobą i budowanie świadomych, zdrowych relacji pomaga stopniowo przechodzić w stronę bardziej bezpiecznego stylu przywiązania. Pamiętaj – Twoja wartość nie zależy od tego, jak bardzo ktoś Cię kocha!
