Skuteczna komunikacja, która jest pozytywna to nie tylko mówienie i słuchanie. To, co w niej ważne, to również warstwa niewerbalna – gesty, mimika, postawa ciała. Mowa ciała to aż 55% przekazu, co oznacza, że nawet milcząc przekazujemy więcej niż gdybyśmy mówili, ale nie byłoby nas widać.
W zeszłym tygodniu w tym wpisie mówiliśmy o tym, jak się komunikować, aby dbać o swoje granice i uwzględniać potrzeby i uczucia drugiej osoby. Pokazaliśmy Wam konkretne metody, które usprawniają zarówno mówienie, jak i słyszenie oraz rozumienie drugiej strony. Dzisiaj chcielibyśmy pokazać Wam kolejne kluczowe elementy wpływające na komunikację. W tekście przeczytacie o:
- Postawa ciała – więcej, niż tysiąc słów
- Jakie komunikaty wysyła nasza twarz?
- Niewypowiedziana bliskość w rozmowie, czyli gesty, potakiwanie i kontakt fizyczny = skuteczna komunikacja
- Pozytywne wzmocnienia – narzędzie komfortu rozmówców, gdy komunikacja jest skuteczna
- Pytania kluczem do wzajemnego zrozumienia
- Parafraza, czyli istota podsumowań i informacji zwrotnej
- Komunikaty końcowe, czyli jak dobrze zakończyć rozmowę
- Pozytywna i skuteczna komunikacja – jak i dlaczego działa?
Postawa ciała – więcej, niż tysiąc słów
To, o co warto zadbać w kontekście komunikacji na poziomie ciała, to jego postawa. Warto być lekko pochylonym _ą do przodu w stronę naszego rozmówcy / rozmówczyni oraz pozwolić dłoniom swobodnie gestykulować. Obrazuje to otwartość do rozmowy oraz zachęca do niej rozmówcę / rozmówczynię.
Postawa ciała jest komunikatem odbieranym poza naszą świadomością. To, jak siedzimy czy stoimy, przekazuje informację np. o naszej nieśmiałości bądź pewności siebie. Warto pracę z postawą ciała w komunikacji rozpocząć od uważnej obserwacji siebie, ale także innych osób. Być może ich sposób „bycia” w rozmowie nas zainspiruje. Zwracając uwagę na siebie samych w rozmowach możemy sprawdzić, co jest dla nas komfortowe, np. jaki dystans do drugiej osoby nam odpowiada.
Jakie komunikaty wysyła nasza twarz?
Kolejnym ważnym elementem komunikacji niewerbalnej, jest kontakt wzrokowy. Przekazuje on bardzo dużo treści, szczególnie na temat przeżywanych emocji. Jest to jednak przede wszystkim silny bodziec wysyłany w kierunku naszego rozmówcy, który informuje o zaangażowaniu w rozmowę i o skupieniu uwagi. W kontakcie wzrokowym nie chodzi oczywiście o uporczywe wpatrywanie się w drugą osobę, co może powodować skrępowanie, a nawet lęk naszego rozmówcy. Warto być przy tym swobodnym _ą i naturalnym _ą oraz uważnym _ą na to, co dzieje się w rozmowie. Mówiąc o komunikacji niewerbalnej nie należy zapominać o mimice. W końcu to nasza twarz jest na pierwszym planie i tak, jak w przypadku oczu, to ona odzwierciedla nasze przeżycia i emocje. Warto w rozmowie uwzględniać jej wpływ i znaczenie. Trudno jest rozmawiać z osobą, która ma cały czas obojętny lub ten sam wyraz twarzy.
Niewypowiedziana bliskość w rozmowie, czyli gesty, potakiwanie i kontakt fizyczny = skuteczna komunikacja
Kolejnym nośnikiem informacji na poziomie pozawerbalnym jest gestykulacja. Przykładowo otwarta dłoń, to gest zachęcający i stwarzający bliskość. Gdy tylko ją ściśniemy, jest przejawem agresji lub wrogiego nastawienia. Wzruszenie ramionami sugeruje niepewność, brak zdecydowania lub lekceważenie. Gdy nasze ramiona zostaną uniesione w górę, będziemy wysyłać sygnał o wstydzie, strachu i nerwowości. Kiedy drżą nam ręce, to wiele może dziać się z nami i naszymi emocjami.
Odczuwać możemy m.in. silny lęk, napięcie, złość. Z kolei, kiedy nasze dłonie są sztywne oraz nie korzystamy z żadnych gestów, to sygnał, że jesteśmy w silnym napięciu. Warto pamiętać również o wyważonym kontakcie fizycznym, jak wyciągnięta ręka na przywitanie lub przytulenie bliskiej osoby jako wyraz naszego przywiązania. Z kolei potakiwanie – nie jako wyraz bezrefleksyjnej zgody, a manifestacja tego, że podążamy za wypowiedzią danej osoby – stwarza przestrzeń do dzielenia się informacjami. Do tego obszaru zaliczać się także będą dźwięki, jak „mhm” i Aha”, które warto stosować szczególnie w rozmowie telefonicznej, gdy elementów komunikacji niewerbalnej nie widać.
Pozytywne wzmocnienia – narzędzie komfortu rozmówców, gdy komunikacja jest skuteczna
Innym ważnym obszarem skutecznej komunikacji pozytywnej są konkretne umiejętności, które nie tylko usprawniają komunikację, ale zbliżają do siebie rozmówców i pozwalają budować więź. Pierwszą z nich są „wzmocnienia”. Jest to użycie zachęcających słów, sformułowań, zdań, które sprawiają, że druga osoba chętniej z nami rozmawia i jest bardziej otwarta. Przykładami pozytywnych wzmocnień są:
- zachęcanie innych do wyrażenia własnej opinii, np. poprzez pytania „Co uważasz na ten temat?”.
- Pokazanie zainteresowania przekazem innych, np. przez słowa „To ważne, co mówisz”.
- Próba zapewniania o dyskrecji i wzmocnienia zaufania u naszego rozmówcy poprzez m.in. takie wypowiedzi, jak „Rozumiem, że to dla Ciebie ważne, aby ta rozmowa została między nami.”
- Manifestacja otwartości, ciepła i sympatii „cieszę się, że możemy porozmawiać”
- Próba zmniejszenia nieśmiałości i stresu u innych osób, np. za pośrednictwem słów „Widzę, że to dla Ciebie niełatwe, kiedy o tym mówisz” lub „spokojnie, mamy czas”.
Pytania kluczem do wzajemnego zrozumienia
Kolejną cenną umiejętnością w komunikacji jest zadawanie pytań. Wydaje się to być proste i oczywiste. Nie każdy jednak wie, że zadawanie pytań również może być cenną strategią w rozmowie, którą można ćwiczyć. Pytania mogą być zamknięte, na które można odpowiedzieć „tak” lub „nie” , „nie wiem” lub użyć jednego słowa zawartego w pytaniu.
Stosowane są m.in. w celu sprawnej i szybkiej weryfikacji danej informacji. Istnieją również pytania otwarte, które zapraszają do bardziej pogłębionej odpowiedzi. To one pozwalają rozmówcy / rozmówczyni podjąć decyzję, na temat tego, co dla niego / niej jest istotne do przekazania. To właśnie one ukazują szczere zainteresowanie, nie zawężają też wypowiedzi i nie sugerują, co pytający miał na myśli. Ten typ pytań zaczyna się od słów „co”, „kto”, „jak”, „gdzie” , „kiedy” itp. Odpowiedzi na pytania otwarte zajmują więcej czasu, ale sprawiają, że jakość rozmowy i poziom zażyłości rozmówców wzrasta.
Parafraza, czyli istota podsumowań i informacji zwrotnej
Kluczowym elementem dobrej komunikacji jest parafrazowanie. Jest to podsumowanie w zwięzły sposób słów naszego rozmówcy oraz przekazanie wobec nich informacji zwrotnej. W tej nie najprostszej technice istotna jest uważność i duże zrozumienie. Polega ona bowiem na wyłapywaniu ważnych treści. Istotnym jest, aby parafraza była wypowiedziana własnymi słowami, była zwięzła, rzeczowa i odnosiła się do treści lub emocji, które zawarte są w słowach rozmówcy.
Przykładami mogą być „Rozumiem, że to musiało być dla Ciebie trudne wydarzenie” i „Z tego, co usłyszałam jesteś zadowolona z dostania się na staż, ale towarzyszy Ci również lęk przed zmianą”. Taki sposób komunikacji pozwala drugiej osobie poczuć się ważną i dostrzeżoną. Sprawia, że nasz rozmówca będzie się czuł bezpieczniej i chętniej będzie się otwierał. Co więcej, usłyszenie informacji zwrotnej będzie cenną możliwością do przyjrzenia się sobie, zweryfikowania tego, co faktycznie się dzieje z rozmówcą.
Komunikaty końcowe, czyli jak dobrze zakończyć rozmowę
To, jak zakończymy daną rozmowę, będzie miało ogromny wpływ na zapamiętane treści, ale także na sam klimat rozmowy. Warto zatem być uważnym _ą na komunikaty końcowe. Są nimi podsumowania, czy zwięzłe powtórzenie treści rozmowy oraz wyrażenia ją zamykające, np. „Dziękuję za tę rozmowę, była dla mnie ważna i podczas niej padło dużo ważnych informacji”.
Zbyt raptowne zakończenie rozmowy lub ominięcie jej domknięcia sprawia, że rozmówca/ rozmówczyni może poczuć się zignorowany _a. Ponadto zabrana jest mu / jej możliwość powiedzenia o tym, co zaszło, z jego / jej perspektywy. Komunikaty końcowe odgrywają kluczową rolę szczególnie przy rozmowach trudnych i ważnych. Pozwalają wyjaśnić niedomówienia i nazwać to, co było nienazwane lub niedostrzeżone. W efekcie umożliwiają pogłębienie więzi i wzmocnienie relacji.
Pozytywna i skuteczna komunikacja – jak i dlaczego działa?
Jak widzicie, rozmowa, w której dwie osoby czują się ważne, usłyszane i dostrzeżone, jest bardziej skomplikowana, niż mogłoby się wydawać. Na komunikację, w której obie strony są na siebie uważne, okazują sobie zrozumienie, empatię i chcą siebie nawzajem zobaczyć, składa się wiele technik. Nie jest to zatem jedynie zdolność produkowana przez intuicję i „flow” rozmówców. Jest to kompetencja, którą można wytrenować. Na sam początek, warto pamiętać o adekwatnych sygnałach płynących z ciała – mimice, gestach, potakiwaniu, kontakcie wzrokowym.
Co więcej, rozmawiając, szczególnie na ważne i trudne tematy, pamiętajmy o pozytywnych wzmocnieniach oraz zadawaniu pytań otwartych. Kluczowe są również parafraza, czyli zwięzłe podsumowanie słów rozmówcy oraz dodana do nich informacja zwrotna oraz komunikaty końcowe. To dzięki nim rozmówcy mogą czuć większą satysfakcję z rozmowy i wspominać ją jako bardziej przyjemną i właściwie przeprowadzoną. Warto ćwiczyć i pielęgnować zasoby komunikacyjne. Są one niezwykłym narzędziem do wzajemnego zrozumienia i budowania i umacniania więzi z innymi.
