W psychologii nie ma czegoś takiego jak „daddy issues” – są za to style przywiązania!
W popkulturze i potocznych rozmowach często mówi się o „daddy issues” – z przymrużeniem oka, ale czasem też z brakiem zrozumienia dla rzeczywistych mechanizmów psychologicznych stojących za trudnymi relacjami z bliskimi. Zamiast uproszczeń, spójrzmy na problem przez pryzmat nauki: kluczem do zrozumienia naszych zachowań w relacjach są style przywiązania. To, jakimi jesteśmy partnerami, przyjaciółmi czy rodzicami, w ogromnym stopniu zależy od wzorców relacyjnych, które wynieśliśmy z dzieciństwa.
Dobra wiadomość – z tym można pracować!
W tym wpisie przeczytasz na temat:
- czym są style przywiązania
- jak mogą wpływać na nasze dorosłe życie
- czy możemy z tym pracować?
- garść ciekawych faktów
- podsumowanie
Czym są style przywiązania?
Teoria przywiązania, stworzona przez Johna Bowlby’ego i rozwijana przez Mary Ainsworth, opisuje, jak wczesne doświadczenia w relacjach z opiekunami kształtują nasze podejście do bliskości, zaufania i relacji z innymi ludźmi.
Na podstawie badań wyróżniono cztery podstawowe style przywiązania:
- Bezpieczny styl przywiązania: osoby z tym stylem potrafią ufać innym i budować zdrowe, stabilne relacje. Wynikają one z doświadczeń z dzieciństwa, gdy opiekunowie byli dostępni emocjonalnie i reagowali na potrzeby dziecka w adekwatny sposób.
- Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania: tę grupę cechuje potrzeba bliskości, ale również lęk przed odrzuceniem. Może to wynikać z nieprzewidywalności opiekunów – czasem byli oni dostępni, a czasem nie.
- Unikający styl przywiązania: osoby te mają tendencję do unikania bliskości, polegając na sobie i dystansując się od innych. Wynika to często z doświadczeń, w których emocjonalne potrzeby dziecka były ignorowane.
- Zdezorganizowany styl przywiązania: to mieszanka lęku i unikania. Cechuje się chaotycznym podejściem do relacji, wynikającym często z traumy lub przemocowych doświadczeń z dzieciństwa.
Jak style przywiązania wpływają na życie dorosłe?
Style przywiązania determinują nasze podejście do miłości, przyjażni, a nawet pracy. Przykłady? Osoby z lękowym stylem mogą być nadmiernie zazdrosne w związkach, osoby unikające mogą preferować pracoholizm zamiast emocjonalnego zaangażowania, a osoby zdezorganizowane mogą zmagać się z chaosem emocjonalnym w każdej sferze życia.
Praca nad sobą: jak zmienić wzorce?
Zmiana stylu przywiązania jest możliwa, ale wymaga czasu, samoświadomości i często wsparcia profesjonalisty.
Najskuteczniejsze podejścia terapeutyczne to:
- Terapia schematów: pozwala zidentyfikować i zmienić wzorce myślenia i zachowania wyniesione z dzieciństwa.
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): uczy, jak rozpoznawać i zmieniać negatywne przekonania oraz wzorce zachowań.
- Terapia oparta na przywiązaniu (EFT): skupia się na przepracowaniu wczesnych doświadczeń relacyjnych i budowaniu zdrowszych wzorców.
- EMDR: Skuteczna szczególnie w przypadku traumy, która często leży u podstaw zdezorganizowanego stylu przywiązania.
Ciekawe fakty:
- Badania pokazują, że osoby z bezpiecznym stylem przywiązania rzadziej rozwodzą się i częściej zgłaszają wysoką satysfakcję z życia.
- Styl przywiązania może ewoluować – np. traumatyczne wydarzenie może zmienić bezpieczny styl w unikający, ale też zdrowa relacja może pomóc osłabić cechy lękowe.
- Według badań prof. Mary Main, rozmowy z rodzicami na temat ich własnych doświadczeń z dzieciństwa pozwalają przewidzieć styl przywiązania ich dzieci z ponad 80% trafnością!
Podsumowanie
Nie ma „daddy issues” czy innych tego typu chwytliwych haseł, które mogłyby uprościć złożoność ludzkich relacji. Są za to style przywiązania, które pomagają nam zrozumieć, dlaczego zachowujemy się w określony sposób. Najważniejsze jest to, że możemy z tym pracować, a zdrowe relacje są osiągalne dzięki pracy nad sobą i wsparciu terapeutycznemu.
Zainteresował Cię powyższy temat? Pobierz naszą „ściągę” stylów przywiązania, ale pamiętaj – nie diagnozuj się – to zadanie specjalisty.
