10 grudnia obchodzimy wyjątkowe święto – Dzień Praw Człowieka. Wobec tego, w dzisiejszym artykule przybliżymy Wam jego genezę, cel oraz charakter obchodów.
Co więcej, chciałybyśmy pokazać Wam, że podstawowe prawa człowieka mogą być rozumiane bardzo szeroko i w wielu kontekstach. Nas szczególnie interesuje ich wymiar psychologiczny i to nad nim pochylimy się w niniejszym tekście. Przyjemnej lektury!
Geneza Dnia Praw Człowieka
Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w rocznicę podpisania Powszechnej deklaracji Praw Człowieka w 1950 roku. Jak głosi ten przełomowy dokument: „Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw (…) Każdy człowiek ma prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa swej osoby”. Dokładnie w tym celu co roku organizowane są obchody święta – aby podkreślić podmiotowość, wolność, równość i wartość każdej osoby. Jest to także okazja do pogłębiania solidarności i więzi, pielęgnowania wspólnego człowieczeństwa oraz podkreślania siły jednostek do niesienia pozytywnej zmiany.
Czym są prawa człowieka?
Na początku przyjrzyjmy się temu, czym właściwie prawa człowieka są. Jak wynika z Powszechnej deklaracji Praw Człowieka, jest to zespół praw i wolności o charakterze moralnym, które przysługują każdej osobie na świecie. Są to także postulaty, które głoszą poszanowanie najcenniejszych wartości dla człowieka, jak życie, godność, wolność i swobodny rozwój. Ich realizacja stanowi podstawę wolności, sprawiedliwości oraz pokoju na świecie. Jeśli natomiast ktoś odmawia poszanowania praw człowieka, nie tylko krzywdzi pojedynczą jednostkę, ale również przyczynia się do eskalacji niepokoi społecznych, konfliktów oraz przemocy. Jest to zatem absolutny obowiązek każdego z nas, aby prawa te respektować i ich przestrzegać.
Coroczne obchody święta każdego z nas
W organizację i obchody Dnia Praw Człowieka angażują się głównie osoby i instytucje, dla których propagowanie i pielęgnowanie działań na rzecz poszanowania praw i wolności człowieka są szczególnie kluczowe. Dużą uwagę poświęca się nieposzanowaniu praw osób znajdujących się w różnego rodzaju mniejszościach, np. związanych z wyznaniem, orientacją, pochodzeniem, sprawnością, wiekiem, czy statusem społecznym. Naświetlane jest także naruszanie praw obywateli państw, na terenie których toczone są działania wojenne. To właśnie ten dzień pozwala nam uświadomić sobie, w jak bardzo nierównej społeczności żyjemy. Przyjrzenie się niesprawiedliwości panującej na świecie pozwala odczuć budzący dyskomfort dysonans. To nieprzyjemne uczucie może z kolei stanowić bodziec do kreowania i podtrzymania zmiany.
Dzień Praw Człowieka – Ty też możesz się zaangażować!
Podczas obchodów Międzynarodowego Dnia Praw człowieka wiele państw, miast i społeczności lokalnych organizuje wydarzenia i zbiórki na rzecz promocji święta oraz wartości za nim stojących. Duży wkład w funkcjonowanie dnia mają organizacje pozarządowe, jak Amnesty International oraz Helsińska Fundacja Praw Człowieka. To one w głównej mierze sprawują pieczę nad realizowaniem celów zawartych w Powszechnej deklaracji Praw Człowieka – nie tylko 10 grudnia, ale i każdego dnia. W Polsce również planowane są huczne obchody tego święta. Przykładowo w Warszawie odbywać się będzie Warszawski Tydzień Praw człowieka, podczas którego organizowane będą quizy, liczne wykłady i warsztaty. Każdego mieszkańca stolicy lub osobę, która w najbliższym czasie się do niej wybiera, serdecznie zapraszamy!
Prawa człowieka w ujęciu psychologicznym
Z okazji Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka, chcemy przybliżyć Wam, jakimi jeszcze prawami – oprócz tych podstawowych – dysponujecie. Dotyczą one potrzeb psychologicznych i zasad bycia w relacji.
- Masz prawo potrzebować czegoś od innych.
- Masz prawo stawiać siebie na pierwszym miejscu.
- Masz prawo czuć i wyrażać swoje emocje lub ból.
- Masz prawo do swoich opinii i przekonań.
- Masz prawo doświadczać, tego, czego doświadczasz – nawet jeśli różni się to od doznań innych.
- Masz prawo negocjować zmianę.
- Masz prawo prosić o pomoc, emocjonalne wsparcie lub cokolwiek innego, czego potrzebujesz (nawet, jeśli nie zawsze to uzyszkasz).
- Masz prawo odmówić, odmowa nie oznacza, że jesteś zły lub samolubny.
- Masz prawo nie tłumaczyć się przed innymi.
- Masz prawo nie brać odpowiedzialności za problem innej osoby.
- Masz prawo do nietykalności osobistej. Twoje ciało i Twój umysł są tylko i wyłącznie Twoje. To Ty decydujesz – z uwzględnieniem granic drugiej osoby -z kim i jaki kontakt jest inicjowany.
- Masz prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. To fundamentalne prawa każdego człowieka i nikt nie może Ci ich ograniczać.
Jeżeli Twoje prawa są łamane, przekraczane, naruszane, nie pozostawaj obojętny_a. Powiedz o tym bliskiej osobie lub poinformuj odpowiednie instytucje. Pamiętaj – nie jesteś sam_a!
Aby ułatwić Ci zadbanie o siebie i dochodzenie własnych praw, zachęcamy Cię do skorzystania z pomocy darmowych infolinii. Możesz w ich zakresie liczyć na wsparcie psychologiczne i poradnictwo.
LISTA WAŻNYCH NUMERÓW TELEFONICZNYCH:
- Telefon interwencyjny dla osób w trudnej sytuacji życiowej (w tym osób myślących o samobójstwie) :
działa 24 godziny przez 7 dni w tygodniu
kom.: 514 202 6192
- Kryzysowy Telefon Zaufania – wsparcie psychologiczne:
czynny codziennie od 14.00 do 22.00
kom.: 116 123
- Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży:
Darmowy numer pomagający w poradzeniu sobie w trudnych sytuacjach.
Czynny całodobowo.
kom. : 116 111
- Centrum Praw Kobiet
- Telefon zaufania:
22 62 13 537 (czwartki od 10.00 do 16.00 dyżur prawny)
- Całodobowy telefon interwencyjny dla kobiet ofiar przemocy:
kom.: 600 070 717
- Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego:
Od 2009 roku Poradnia Telefoniczna i Poradna Mailowa dla Osób Pokrzywdzonych prowadzi bezpłatne porady prawne i psychologiczne przez 7 dni w tygodniu, w godzinach 12:00 – 18:00.
kom.: 22-668-70-00
- Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie “Niebieska Linia” :
Infolinia czynna całodobowo.
kom. : 800 120 002
Dzień Praw Człowieka na co dzień
Wszystkim nam przysługują te sama prawa, które związane są z samym faktem bycia człowiekiem. Jesteśmy tak samo równi, tak samo wolni i tak samo ważni. Mamy prawo pielęgnować te wartości oraz domagać się respektowania ich przez inne osoby. W przypadku, gdy Twoje prawa są nieszanowane, a Twoje możliwości stawiania granic i wyciągania konsekwencji są ograniczone, poinformuj o tej sytuacji odpowiednie służby. Jeżeli znasz kogoś, kto jest w sytuacji, w której jego/ jej prawa są łamane lub naruszane, a nie jest w stanie sam_a sobie poradzić – spróbuj udzielić wsparcia. Oczywiście, jeśli sam_a masz odpowiednie zasoby, aby podjąć taki krok. W przypadku, gdy m.in. możliwości zadbania o siebie lub o inną osobę są ograniczone pamiętaj, że istnieją darmowe infolinie, których zadaniem jest pomoc.
Nie wahaj się ich użyć! Zachęcamy do wydrukowania lub zapisania powyższych numerów pomocowych. Warto trzymać je w widocznym miejscu lub nosić przy sobie na wypadek spotkania osoby, która może ich szczególnie potrzebować. Dbajmy o siebie, szanujmy się nawzajem, pielęgnujmy wolność i autonomię, respektujmy i dochodźmy naszych praw. Kierowanie się tymi postulatami na co dzień sprawi, że 10 grudnia będziemy tylko umacniać się w przekonaniu, że nie tylko warto je realizować, ale również promować na szerszą skalę.
