Uważność (z ang. mindfulness) to chwila świadomości własnego doświadczenia, bez oceniania.
Skąd pochodzi uważność?
Pojęcie uważności pochodzi z tradycji buddyjskiej. Mówi się tam o uważności w odniesieniu do podróży w kierunku oświecenia. Właśnie dlatego uważność wiąże się z pojęciem „sati” – które zawiera uwagę, świadomość i bycie obecnym. Ponieważ według tradycji to pierwszy krok w kierunku oświecenia, warto zwrócić uwagę na to, ile jest jej w naszym życiu.
Termin „sati” pochodzi ze starożytnego języka palijskiego i tłumaczymy go właśnie jako „uważność”.
Pojęcie uważności pojawiło się w kulturze zachodniej dzięki Jonowi Kabat-Zinnowi w latach 70tych XX wieku. Studiował on uważność pod okiem kilku nauczycieli buddyjskich.
Był profesorem na wydziale medycznym Uniwersytetu Massachusetts. Jego dorobek naukowy zaowocował tym, że w późnych latach 70. opracował program o nazwie Redukcja Stresu Oparta na Uważności (MBSR – Mindfulness-Based Stress Reduction)
w leczeniu przewlekłego bólu. To właśnie dzięki niemu, już pod koniec XX wieku, wydziały mindfulness były prowadzone na niemal wszystkich uniwersytetach w USA. Kolejnym krajem, który zaadaptował techniki uważności, na początku tego wieku, była także Wielka Brytania.
Uważność nie jest zarezerwowana do medytacji
Termin „uważność” jest używany w odniesieniu do:
- psychologicznego stanu świadomości
- praktyk, które ten stan pomagają osiągnąć
- sposobu przetwarzania informacji
- cechy charakteru
Jak się uważnieje i uważnia?
W praktyce koncentruj się na treningu uwagi i świadomości. Pamiętaj, że uważność obejmuje dwa kluczowe składniki: świadomość i akceptację.
Świadomość to wiedza i umiejętność skupienia uwagi na tym co dzieje się w Tobie, na wewnętrznych procesach i doświadczeniach. Dlatego mówimy o ćwiczeniu obecności w tu i teraz, czyli chwili obecnej.
Akceptacja to umiejętność obserwowania i akceptowania. To sprawia, że staramy się nie osądzać, ani nie unikać myśli i doświadczeń, które się w Tobie pojawią.
Jak się nauczyć uważności?
Dobrym sposobem wejścia w praktykę uważności na co dzień są 8.tygodniowe kursy. Ponieważ czerpią zarówno z praktyki buddyjskiej, ale też dorobku terapeutycznego, w trakcie ich trwania uczestnicy uczą się koncentrować uwagę na bieżącym doświadczeniu.
Można również samodzielnie praktykować uważność podczas ćwiczeń medytacyjnych i fizycznych. Dlatego warto wiedzieć, na co zwracać uwagę:
- wyzbywaj się się automatyzmu reakcji i ocen,
- ucz się akceptacji,
- uwalniaj się od uprzedzeń i schematów,
- wzmacniaj przychylność i życzliwość do siebie i świata,
- ćwicz cierpliwość,
- poszerzaj swoje horyzonty poprzez otwieranie umysłu na nowe informacje
i doświadczenia.
